Pustelnia św. Jana z Dukli znajduje się niespełna 5 km od Dukli, na wzgórzu Zaśpit w Beskidzie Niskim, na czerwonym Głównym Szlaku Beskidzkim. Została założona w 1769 roku, po beatyfikacji Jana z Dukli. Jest to rekonstrukcja pustelni świętego, a przynajmniej jej wyobrażenie, gdyż źródła nie mówiąc nic o jej wyglądzie. Na ścieżkach przy pustelni ustawiono kapliczki Drogi Krzyżowej. Obok niej znajduje się poświęcony św. Janowi z Dukli kamienny Kościół na Puszczy. Jest to trzecia świątynia powstała w tym miejscu, zbudowana w latach 1906-1908. Poniżej świątyni znajduje się taras ze sztuczną grotą, w której bije źródełko, z którego czerpią wodę pielgrzymi, a nieopodal drewniany dom rekolekcyjny.
Nie znamy dokładnej daty urodzenia Świętego. Wiemy natomiast, że zmarł w roku 1484, a zatem powszechnie przyjęto iż musiał urodzić się co najmniej 70 lat wcześniej tj. ok. 1414 r. Na podstawie tradycji pochodzącej z XVII wieku dowiadujemy się, iż po skończeniu szkoły św. Jan kilka lat spędził nad potokiem Zaśpit, płynącym przez lasy otaczające rodzinną miejscowość, wiodąc tam wielce umartwione życie pustelnicze. Lata te były przygotowaniem do życia w klasztorze, do którego Jan następnie wstąpił. Wybrał Zakon oo. Franciszkanów Konwentualnych, a po 25 latach przeniósł się do Zakonu OO. Bernardynów aby tam realizować jeszcze surowszą regułę ubóstwa św. Franciszka. Przez wszystkie lata życia prowadził bardzo wzorowe życie zakonne, był niezwykle lubianym i cenionym spowiednikiem i kaznodzieją a także przełożonym i kustoszem, ale przede wszystkim człowiekiem głębokiej modlitwy i umartwienia. Świętość jego życia była tak niewątpliwa, że zaraz po śmierci zaczęto się doń modlić i wzywać jego wstawiennictwa przed Bogiem. Wyproszono wiele łask i uzdrowień za jego wstawiennictwem. W 1733 r. papież Klemens XII zaliczył go w poczet błogosławionych, natomiast aktu kanonizacji dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II w Krośnie 10 czerwca1997 r. Św Jan z Dukli jest jednym z Patronów Polski.
Obecnie szczególnym miejscem kultu św. Jana z Dukli jest również dukielskie sanktuarium pod jego wezwaniem. Znajduje się tam kościół oo. bernardynów z kaplicą relikwii św. Jana z Dukli (od 1974 r.).
Fot. VICONA
